Op 7 mei begint in het Friesch Dagblad een nieuw feuilleton. Dit keer de roman Huis aan de Handelskade van dichter en schrijfster Ria Borkent (1950) uit Apeldoorn. In zeven vragen blikt ze vooruit.
Kunt u kort vertellen waar het boek over gaat zonder dat u alles weggeeft aan de lezer?
,,Het verhaal gaat over bewoners in een gloednieuw appartementengebouw die tegen een aanzienlijk en gevaarlijk schadeprobleem aanlopen, dat alsmaar niet verholpen wordt. ‘Wie zal dat betalen’ is de vraag die minder gemakkelijk op te lossen valt dan gedacht wordt. Het verhaal wordt verteld vanuit Sophie, voorzitter van de Vereniging van Eigenaren (VvE). De dood van een geliefd persoon speelt een speciale rol. Rouw en integriteit zijn thema’s in het boek.”
,,De eigenlijke hoofdpersoon zou je het huis kunnen noemen, met zijn ooit zo fraaie huid en nu geschonden aanblik. Beschadiging van de huid van mensen en voorwerpen - bijvoorbeeld van een schilderij - is hier en daar metafoor voor aantasting van heelheid, schoonheid en veiligheid, zoals die zich voordoet in het verhaal. Mijn gedicht Gaatjes in mij oren gaat daar ook over: verlangen naar heelheid. Zij voert haar strijd tegen verval / al weet zij die verloren. / Gaafheid is geluk, aantasting is verdriet / de dood in het verschiet / En vraagt het kind: Mag ik nu gaatjes in mijn oren? / Dan zegt de moeder: Nee, nog niet.
Hoe kwam u er ooit bij om deze literaire roman te schrijven?
,,Het is inspirerend voor jezelf om iets anders te doen, om jezelf te vernieuwen, om iets uit te proberen. Ik zocht een onderwerp, niet zwaar, wel dichtbij, menselijk en herkenbaar. Toen ik het huis zag naar het voorbeeld waarvan dit verhaal ontstond, en daarbij begreep dat er ‘gedoe’ was, had ik mijn onderwerp gevonden. Met veel plezier heb ik er aan gewerkt en de nodige research gedaan: praten met bewoners, lezen van bouw- en architectuurtijdschriften, mijn man uithoren.”
U bewoog u hiermee ook in een heel ander genre dan wat u veel doet: gedichten en liedteksten of een kinderbijbel en een Kerstoratorium. Hoe was dat?
,,Alsof je op reis bent. Je beweegt je in een andere wereld dan die van het gedicht. Een verhaal heeft lange adem, lange lijnen, je gaat scènes schrijven, personages in beeld brengen, zielen vullen, details observeren en neerzetten, een omgeving inkleuren. Tijdens het verhaal ontstaan wendingen die je aanvankelijk niet in je hoofd had, alsof er ideeën vanuit het schrijven zelf worden aangedragen.”
Uw man is architect. Hoe vond hij het dat u een boek over dit onderwerp schreef?
,,Met een verhaal uit de bouw, nota bene over een bouwfout, was hij wel verrast. Wat gebeurt in het boek is niet uitzonderlijk. Hoe vaak heeft hij me naderhand uit de krant nieuws voorgelezen waar hetzelfde gebeurt - momenteel zelfs in het gebouw naast ons, dat geheel onderstut wordt. En zoals ik bijvoorbeeld zag en las in 2016: ‘Het gebouw van de Hogeschool Utrecht (HU) in Amersfoort krijgt nieuwe gevelbekleding. De kenmerkende rode tegels worden vanaf de zomer vervangen door materiaal dat niet loslaat en geen gevaar vormt voor voorbijgangers’.’’
,,Ook van anderen kreeg ik na verschijning van het boek dergelijke berichten toegestuurd. Er is bij problemen een praktijk van afschuiving van verantwoordelijkheden. Dat zit in de hele samenleving, ik zou haast zeggen vanaf Adam en Eva. Dit niet aanspreekbaar willen zijn zodra het geld kost, is iets wat we helaas veel zien. ‘Groningen in het klein’, zei een lezer.’’
Bestaat het huis aan de Handelskade ook in het echt?
,,Voor de situering en de omgeving gebruikte ik Zwartsluis aan het Meppelerdiep, waar we zomers vaak met ons schip aan de Handelskade liggen. Het eigenlijke appartementengebouw zagen we in Amsterdam bij het Gelderlandplein, waar jarenlang niets gebeurde aan dezelfde in het oog springende bouwfout. ‘Hier is gedoe’, zei mijn man dan als we erlangs liepen.’’
Het boek is ooit ook al eens helemaal voorgelezen op de NPO-radio. Wat voor reacties kreeg u daar op?
,,Je krijgt vooral reactie van lezers van het boek - en je weet niet of die het voor de radio gehoord hebben. Van radioluisteraars weet ik het niet zo goed meer, al is er wel een en ander aan me doorgestuurd. Wat ik veel hoorde: origineel en boeiend verhaal. Iemand had wel meer over het bouwtechnische willen horen, een ander vond de karaktertekening mooi, dat eigenbelang toch de kop opsteekt. ‘Dit boek wil ik langzaam lezen’, schreef iemand die van de taal genoot.”
Het was in 2019 uw debuutroman, inmiddels vijf jaar geleden. Werkt u aan een nieuwe?
,,Alleen soms in mijn hoofd. Na de roman wilde ik eerst mijn liederen verzamelen, die verspreid lagen over verschillende projecten, liedboeken en in mijn computer. Kortom, niet als geheel beschikbaar. Dat zijn ze nu wel. Eind 2023 kwamen mijn Verzamelde Liederen uit Een vogel is er thuis , ik zette de dubbel-cd op Spotify en voerde de melodiebundel in op KerkliedWiki. Ingewikkeld proces, ik schrijf liever, maar je moet ook zorgen dat werk vindbaar is. Of ik aan een nieuwe roman ga beginnen… dat weet ik nog niet hoor, misschien iets historisch over de jaren vijftig en zestig, die fascineren me.”
Biografie Ria Borkent
Ria Borkent (74) werd geboren in 1950 in Apeldoorn, groeide op in Rotterdam en woont sinds 1973 met haar man Jan in Apeldoorn. Ze schrijft gedichten en kerkliedteksten en deelt met haar man, architect en kerkbouwer, liturgische belangstelling. Ze heeft een groot oeuvre opgebouwd sinds 1990.
Ze publiceerde in 2005 de poëziebundel Hondsdraf en eerder, in 1994, de dichtbundel Gaatjes in mijn oren . Borkent was vanaf 2002 tot 2014 als dichter verbonden aan het project Psalmen voor Nu en aan de rubriek Dichter op het nieuws van het Nederlands Dagblad. Ze was stadsdichter van Apeldoorn (2012 en 2013) en lid van het deputaatschap Eredienst in de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (2009-2018, nu NGK) en is lid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde , en van Schrijverscontact .
Ze leverde tekstbijdragen aan het Liedboek , zingen en bidden in huis en kerk (2013) en redigeerde de bundel Schriftgedichten, poëzie bij het kerkelijk jaar (2013), die eerder wekelijks in het Friesch Dagblad verschenen.
Haar Bachkoralen verschenen in Een vleugje eeuwigheid, 80 Bachkoralen herdicht (1998). In 2012 verscheen haar boek: Matteüs Passie, een poëtische hertaling, een uitgave waarin haar Nederlandse en de Duitse tekst naast elkaar zijn geplaatst.
Borkent schreef de liedteksten voor het Paasoratorium Het Lam dat ons doet leven van componist Dirk Zwart (1998), en andere oratoria, werkte mee aan het Gereformeerd Kerkboek (editie 2006 en 2017), en de liedbundels Hemelhoog en Weerklank . In 2017 verscheen God wil bij mensen wonen , een kinderbijbel. Na de roman Huis aan de Handelskade (2019), voltooide ze in 2023 de bundel verzamelde liederen van Ria Borkent, onder de titel Een vogel is er thuis .
